گاهی استعداد برخی از کودکان به‌گونه‌ای آشکار است که والدین و اطرافیان به‌راحتی متوجه آن می‌شوند. این کودکان معمولاً در یک زمینه خاص مانند نقاشی، موسیقی یا مهارت‌های زبانی، برجسته عمل می‌کنند اما در مقابل، گروهی از کودکان استعدادهای پنهان‌تری دارند که شاید در نگاه اول به چشم نیاید. این توانایی‌ها ممکن است در قالب ویژگی‌هایی مانند پرحرفی، خیال‌پردازی مداوم، انرژی بی‌وقفه یا حتی رفتارهایی که در ظاهر نادرست به نظر می‌رسند، خود را نشان دهند. بسیاری از این نشانه‌ها اگر به درستی تفسیر شوند، می‌توانند سرنخی از هوش هیجانی بالا، خلاقیت فوق‌العاده یا توانمندی‌های شناختی متفاوت باشند. در این مقاله تلاش می‌کنیم تا با بررسی این نشانه‌های ظریف، شما را با استعدادهای نهفته کودکان و راهکارهای علمی و عملی برای شناسایی، پرورش و شکوفایی آن‌ها آشنا کنیم.
کودک به طبقه بندی اشیا علاقه زیادی دارد
اگر کودکی دارید که علاقه‌مند به دسته‌بندی اشیا، مرتب کردن وسایل، یا تطبیق آن‌ها بر اساس رنگ، اندازه یا شکل است، ممکن است با یک ذهن تحلیل‌گر و منظم روبه‌رو باشید. چنین کودکی معمولاً جوراب‌هایش را جفت می‌کند، ماشین‌های اسباب‌بازی‌اش را ردیف می‌چیند، یا اشیا را طوری کنار هم می‌گذارد که یک نظم قابل‌درک از نظر خودش در آن‌ها وجود داشته باشد. این رفتارها، تنها بازی کودکانه نیستند؛ بلکه می‌توانند نشانه‌هایی اولیه از توانمندی‌های شناختی پیشرفته باشند. به‌ویژه، چنین الگویی معمولاً در کودکانی دیده می‌شود که تمایل به کشف نظم در محیط اطراف خود دارند و در آینده ممکن است در حوزه‌هایی مانند ریاضیات، منطق یا علوم تجربی، توانایی بالایی از خود نشان دهند.
از نگاه روانشناسی شناختی، چنین کودکانی ممکن است در گروه «یادگیرندگان شنیداری با گرایش تحلیلی» قرار بگیرند و این یعنی آن‌ها غالباً در دریافت و پردازش اطلاعات ساختارمند، دقیق و نظام‌مند عمل می‌کنند و در یافتن الگوها مهارت دارند—ویژگی‌ای که پایه‌ای برای یادگیری مفاهیم پیچیده علمی محسوب می‌شود.
برای تقویت این ویژگی‌ها، فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که ذهن کودک را درگیر شناسایی و ادامه دادن الگوها می‌کند. بازی‌هایی مانند ساختن سری‌های رنگی، حل پازل‌های طبقه‌بندی، یا حتی آشپزی ساده‌ای که نیاز به اندازه‌گیری دقیق دارد، می‌توانند تمرین‌های مؤثری باشند. همچنین، تشویق کودک به جمع‌آوری و سازمان‌دهی اشیایی مانند سنگ‌ها، صدف‌ها، یا دکمه‌ها، نه‌تنها به او حس مالکیت و نظم می‌دهد، بلکه زمینه‌ساز تقویت تفکر منطقی و مشاهده‌گری می‌شود. می‌توانید ظرف‌های شفاف و تفکیک‌شده‌ای در اختیارش بگذارید تا بتواند به شیوه دلخواه خود اشیا را گروه‌بندی و نگهداری کند. این تجربه‌ها برای رشد ذهنی کودکانی با این ساختار فکری، بسیار ارزشمند و الهام‌بخش خواهد بود.
کودک بدون وقفه حرف می زند
آیا فرزندتان مدام در حال صحبت کردن است و حتی لحظه‌ای سکوت ندارد؟ ممکن است این پرحرفی، تنها یک ویژگی رفتاری نباشد، بلکه نشانه‌ای از توانایی زبانی پیشرفته باشد. چنین کودکانی معمولاً توانایی فوق‌العاده‌ای در بیان ایده‌ها، ساختن داستان‌های پیوسته و مرتبط کردن موضوعات مختلف دارند. هرچند ممکن است هنوز در تلفظ برخی واژه‌ها یا ساختارهای دستوری دچار خطاهای جزئی باشند، اما قدرت بیان و تسلط گفتاری‌شان نشان از ذهنی فعال، پویا و دارای ظرفیت زبانی بالا دارد.
این کودکان اغلب سریع صحبت می‌کنند و تا زمانی که به خواب نروند، ممکن است متوقف نشوند! یکی از ویژگی‌های بارز آن‌ها میل به داشتن «کلام آخر» در گفت‌وگوهاست. آن‌ها تلاش می‌کنند دیگران را با دلایل و استدلال‌های خود قانع کنند، که همین خصیصه، می‌تواند نشانه‌ای از هوش هیجانی بالا و مهارت متقاعدسازی باشد—ویژگی‌هایی که در آینده می‌توانند مسیرهایی همچون وکالت، روزنامه‌نگاری، نویسندگی یا حتی سخنرانی عمومی را برایشان هموار سازند.
برای پرورش این مهارت، والدین می‌توانند فعالیت‌هایی هدفمند و جذاب طراحی کنند. مثلاً از کودک بخواهید داستانی خلق کند که بتوانید آن را با همکاری یکدیگر به یک کتاب تبدیل کنید—فرایندی که نه تنها خلاقیت را تقویت می‌کند، بلکه نوشتن و ساختاردهی به گفتار را هم آموزش می‌دهد همچنین، مصاحبه کردن با کودک و ضبط افکارش در قالب فایل‌های صوتی یا تصویری، راهی عالی برای ثبت رشد گفتاری اوست. حتی نامه‌نگاری به اعضای خانواده یا دوستان، تمرینی کاربردی برای تبدیل گفتار به نوشتار محسوب می‌شود.
نکته مهم در کنار تقویت این توانایی، آموزش مهارت شنیدن است. کودکانی که زیاد حرف می‌زنند، ممکن است کمتر به شنیدن و پردازش گفته‌های دیگران توجه کنند بنابراین، به‌موازات تمرین مهارت‌های کلامی، باید به آن‌ها یاد داد چگونه با دقت و احترام به دیگران گوش دهند—مهارتی کلیدی در ارتباطات موثر.
برای غنی‌سازی دایره واژگان، پیشنهاد می‌شود به‌طور منظم به کتابخانه‌ها یا کتاب‌فروشی‌ها سر بزنید و کتاب‌هایی متناسب با سطح فکری اما چالش‌برانگیز برای کودک انتخاب کنید. جالب است بدانید بسیاری از این کودکان برخلاف هم‌سن‌وسالان خود، علاقه بیشتری به کتاب‌هایی با محتوای متنی زیاد و تصویر کمتر دارند با این حال، اگر پرحرفی کودک خارج از حد معمول است، بهتر است محدودیت‌هایی منطقی برای زمان صحبت‌کردن تعیین شود تا بخشی از روز را به سکوت، تمرکز و بازتاب درونی اختصاص دهد—فرصتی که برای رشد تفکر و آرام‌سازی ذهن نیز ضروری است.
کودک همه چیز را دستکاری می کند
آیا فرزندتان مدام در حال باز کردن وسایل مختلف خانه و یا سرهم‌کردن اشیای گوناگون است؟ شاید این کنجکاوی بی‌پایان در نگاه اول مزاحم یا خطرناک به نظر برسد، اما در واقع می‌تواند نشانه‌ای از نوعی هوش خاص و استعداد پنهان باشد. کودکانی که علاقه وافری به بررسی مکانیزم عملکرد اشیا دارند و سعی می‌کنند با دستان خود آن‌ها را باز و بسته کنند، اغلب از مهارت‌های دیداری-فضایی بالایی برخوردارند.
این کودکان عاشق سرهم‌کردن، ساختن، خراب‌کردن و دوباره ساختن‌اند. برج‌سازی با بلوک‌ها، بازی با ماشین‌های اسباب‌بازی، ساخت سازه‌هایی پیچیده با لگو و یا حتی استفاده از قطعات دورریختنی برای خلق اشیای جدید، همگی آن‌ها را سر ذوق می‌آورد. چنین کودکانی معمولاً ذهنی فعال و خلاق دارند که با تصویرسازی فضایی، آزمون‌وخطا و مشاهده مستقیم بهتر یاد می‌گیرند. آن‌ها از همان دوران خردسالی علاقه خود به مهندسی، طراحی، تعمیر یا اختراع را بروز می‌دهند—توانمندی‌هایی که در بزرگسالی می‌تواند به مشاغلی چون مهندسی، معماری، مکانیک، اختراع یا پژوهش علمی منجر شود.
برای تقویت این استعداد در فرزندتان، بهتر است محیطی فراهم کنید که امکان آزمون، تجربه و ساخت‌وساز را برایش فراهم کند. اسباب‌بازی‌هایی مانند قطعات ساختنی، مکعب‌ها، پازل‌های سه‌بعدی و ابزارهای ساده دست‌ورزی می‌توانند بستری مناسب برای شکوفایی ذهن خلاق او باشند. از جعبه‌های مقوایی، ظروف خالی، درب‌های پلاستیکی و سایر وسایل دورریختنی می‌توان برای ساخت کاردستی‌هایی مهندسی‌محور استفاده کرد حتی می‌توان از او خواست با همین ابزارها نمونه‌ای ساده از یک ساختمان، خودرو یا ماشین خیالی بسازد و عملکرد آن را توضیح دهد—تمرینی که تخیل، منطق، هماهنگی چشم و دست و توانایی تحلیل را به‌طور همزمان فعال می‌کند.
بازدید از فضاهایی مانند خانه‌های بازی، باغ علم، کارگاه‌های کودک یا موزه‌های تعاملی نیز می‌تواند تجربه‌ای ارزشمند برای این کودکان باشد، به‌ویژه اگر بتوانند در این مکان‌ها اشیا را لمس، بررسی و حتی بازسازی کنند. همچنین از فرصت‌های روزمره مانند تماشای عملکرد چراغ راهنمایی، درب‌های اتوماتیک و یا مکانیزم آسانسور برای توضیح مفاهیم فنی ساده بهره بگیرید.
با این حال، توجه به جنبه‌های ایمنی بسیار ضروری است. کودکانی با تمایل بالا به دستکاری، ممکن است ناخودآگاه به وسایل خطرناک مانند تجهیزات برقی، ابزارهای تیز یا دستگاه‌های پیچیده نزدیک شوند بنابراین، ضمن فراهم کردن بستر مناسب برای رشد استعداد، باید محیط اطراف کودک را نیز ایمن‌سازی کرده و همواره بر فعالیت‌های او نظارت داشته باشید.
کودک خیالباف است
آیا فرزندتان در حال گفت‌وگو با شخصیت‌هایی خیالی است که برای دیگران نامرئی‌اند؟ یا شاید او اغلب در حال خلق داستان‌هایی خارق‌العاده، نقاشی‌های عجیب و جالب و استفاده‌های غیرمنتظره از وسایل معمولی است؟ اگر چنین ویژگی‌هایی را در کودک خود می‌بینید، ممکن است با یک ذهن خلاق و خیالباف مواجه باشید که در حال تجربه و کشف دنیای درونی غنی خود است.
کودکانی که خیال‌پرداز هستند، معمولا در بازی‌های وانمودی غرق می‌شوند. آن‌ها با استفاده از قاشق، بالش یا یک تکه پارچه ساده، قصه‌های پیچیده می‌سازند و در ذهنشان جهانی موازی شکل می‌گیرد. این رفتارها گاهی از بیرون ممکن است به عنوان "بی‌توجهی" یا "عدم تمرکز" درک شود، اما در واقع بیانگر فعالیت مغزی خلاق و پیشرفته کودک است. این کودکان با تمایل شدید به خیال‌پردازی، اغلب به‌طور شهودی به راه‌حل‌های خلاقانه برای مشکلات دست می‌یابند—قابلیتی که نه‌تنها در زمینه‌های هنری بلکه در حوزه‌هایی چون نوآوری علمی نیز اهمیت فراوان دارد.
در بسیاری از موارد، کودک خیالباف به دلیل یکنواختی و محدودیت‌های دنیای واقعی، به خیال‌پردازی به‌عنوان راهی برای فرار از کسالت یا استرس روی می‌آورد. این کودکان اغلب از نظر عاطفی حساس‌تر هستند و نیاز دارند فضای شخصی برای اندیشیدن و خلق داشته باشند. اگر به درستی هدایت شوند، ممکن است آینده‌شان به مسیرهای شغلی خلاق مانند نویسندگی، بازیگری، کارگردانی، تصویرگری، طراحی لباس یا طراحی داخلی منتهی شود. حتی در علوم نیز، تخیل می‌تواند منجر به ابداع نظریه‌ها یا روش‌های نوآورانه شود—همان‌گونه که انیشتین گفته بود: "تخیل مهم‌تر از دانش است."
برای پرورش این استعداد ارزشمند، ضروری است ابزارهایی برای بیان خلاقیت کودک در اختیارش قرار دهید. رنگ، کاغذ، خمیر بازی، عروسک‌های دستی، لباس‌های نمایشی یا حتی وسایل بازیافت‌شدنی می‌توانند به کودک کمک کنند تا دنیای ذهنی‌اش را زنده کند. در کنار او نقاشی بکشید، با سازهای ساده موسیقی بسازید، یا داستان‌هایی که خودش ساخته برای دیگران اجرا کنید. شرکت در کارگاه‌های هنری کودکان، بازدید از موزه‌ها، تماشای نمایش‌های خلاقانه یا رفتن به کنسرت‌های کودک‌محور نیز می‌توانند زمینه‌ای الهام‌بخش برای رشد ذهن هنرمند کودک فراهم کنند.
مهم‌تر از همه، به داستان‌های خیالی کودک با دقت و احترام گوش دهید. هرگاه او از دنیای ساختگی‌اش سخن می‌گوید، مانند تماشاگری کنجکاو و مشتاق به حرف‌هایش واکنش نشان دهید. وقتی کودک می‌بیند بزرگ‌ترها به دنیای درونی‌اش بها می‌دهند، احساس ارزشمندی می‌کند و خلاقیتش شکوفاتر می‌شود.
کودک به حل پازل علاقه زیادی دارد
آیا فرزندتان ساعت‌ها بی‌وقفه با پازل‌ها سرگرم می‌شود و قطعات را با دقتی شگفت‌انگیز در جای مناسب قرار می‌دهد؟ اگر کودک شما علاقه‌ای چشمگیر به حل پازل‌های مختلف نشان می‌دهد، احتمال دارد که از مهارت‌های دیداری-فضایی بالایی برخوردار باشد—نوعی توانمندی شناختی که به او اجازه می‌دهد الگوها، فرم‌ها و ساختارها را به خوبی در ذهن خود تجسم و تحلیل کند.
این کودکان اغلب در درک روابط فضایی و ساختارهای بصری توانمند هستند و بسیاری از آن‌ها، بدون نیاز به آزمون و خطای زیاد، به درستی تشخیص می‌دهند که هر قطعه از پازل به کجا تعلق دارد. توانایی خارق‌العاده‌ای در درک تصاویر، تشخیص تقارن، تطابق فرم‌ها و پیش‌بینی چیدمان نهایی دارند. این نوع از تفکر، پایه‌ای قدرتمند برای فعالیت در حوزه‌هایی مانند معماری، طراحی صنعتی، پژوهش، نقشه‌برداری، زمین‌شناسی، باستان‌شناسی و حتی کارآگاهی در آینده خواهد بود.
برای پرورش این توانایی شناختی ویژه، فراهم کردن محیطی غنی از چالش‌های بصری ضروری است. پازل‌های متنوع با سطح سختی افزایشی، جداول تصویری، لگوها، مکعب روبیک و بازی‌های دیجیتال آموزشی که بر منطق فضایی و ترتیب اجزا تمرکز دارند، همگی ابزارهایی مفید برای تقویت این هوش به شمار می‌آین. همچنین داستان‌های معمایی یا کتاب‌هایی که نیاز به کشف سرنخ دارند می‌توانند ذهن کودک را برای تفکر تحلیلی و مشاهده دقیق تربیت کنند.
علاوه بر این، فعالیت‌هایی مانند طراحی با مکعب‌های سه‌بعدی، بازی‌های چیدمانی، نقشه‌خوانی ساده و حتی بازسازی سازه‌ها با وسایل ساده خانگی، به کودک کمک می‌کند تا توانمندی دیداری-فضایی خود را در محیط‌های گوناگون به کار گیرد. این فرآیند نه تنها مهارت‌های شناختی کودک را ارتقاء می‌دهد، بلکه اعتماد به نفس و احساس موفقیت را نیز در او تقویت می‌کند.
اگر کودکتان به پازل‌ها علاقه دارد، این نه تنها نشانه‌ای از توانایی، بلکه فرصتی طلایی برای هدایت و رشد ذهنی اوست. با پشتیبانی مناسب، این استعداد می‌تواند به نقطه قوتی مهم در مسیر تحصیلی و شغلی کودک در آینده تبدیل شود.
کودک خود را در قبال همه چیز مسئول می داند
اگر فرزندتان در اغلب موقعیت‌ها اصرار دارد که خودش کارها را به عهده بگیرد و تمایل دارد مسیر انجام فعالیت‌ها را تعیین کند، به احتمال زیاد با یک کودک ذاتاً مسئولیت‌پذیر و دارای توانایی‌های رهبری سروکار دارید چنین کودکانی معمولا دیدگاه‌های مشخصی درباره روش انجام امور دارند و دوست دارند در تصمیم‌گیری‌ها و فعالیت‌های گروهی نقش اصلی را ایفا کنند. آن‌ها از سنین پایین به دنبال اثرگذاری بر دیگران هستند و به‌طور طبیعی، دیگران را به مشارکت و همکاری هدایت می‌کنند.
این ویژگی‌ها نشانه‌ای از قدرت درون‌زای رهبری در کودک هستند. کودکانی که از اعتماد به‌نفس بالا، انگیزه قوی و توانایی هدایت جمع برخوردارند، در محیط مدرسه، تیم‌های ورزشی و حتی در چارچوب خانواده، بسیار تأثیرگذار ظاهر می‌شوند. آن‌ها معمولاً بهترین اعضای تیم هستند زیرا به جای تمرکز صرف بر پیروزی شخصی، به هماهنگی، مدیریت اختلاف‌ها و ایجاد انسجام فکر می‌کنند. در آینده، این تیپ شخصیتی بیشتر به سوی مشاغلی چون مدیریت، رهبری تیم‌های بزرگ، سیاست، تجارت، فعالیت‌های اجتماعی و سخن‌وری گرایش پیدا می‌کند.
برای پرورش این روحیه مسئولانه، لازم است فضایی فراهم شود که کودک بتواند در تصمیم‌گیری‌های متناسب با سن خود مشارکت فعال داشته باشد. اجازه دهید در موقعیت‌های ساده مانند انتخاب مسیر پیاده‌روی یا چیدمان میز شام، خود تصمیم بگیرد. پروژه‌های خانگی مانند سامان‌دهی اسباب‌بازی‌ها، مرتب کردن کفش‌ها یا حتی طراحی یک برنامه زمانی خانوادگی می‌توانند فرصت‌هایی عملی برای تمرین مهارت‌های سازمان‌دهی و مدیریت باشند. از کودک بخواهید برای مسائل ساده روزمره راه‌حل ارائه دهد، مثلا بپرسید: «به نظرت چطور می‌تونیم صبح‌ها زودتر از خانه خارج بشیم تا به کلاس برسیم؟»
با این حال، مهم است که به کودک بیاموزید رهبری تنها به معنای تصمیم‌گیری نیست، بلکه شامل درک احساسات دیگران، رعایت نوبت، گوش دادن فعال و احترام به قوانین نیز می‌شود. کودک باید یاد بگیرد که در بعضی موقعیت‌ها بزرگ‌ترها مسئول تصمیم‌گیری هستند و نقش حمایتی نیز به اندازه رهبری اهمیت دارد.
به یاد داشته باشید که این تمایل به کنترل و رهبری، اگر به درستی هدایت نشود، ممکن است به رفتارهایی مانند سلطه‌گری یا نادیده‌گرفتن دیگران منجر شود. آموزش مهارت‌های ارتباطی، همدلی و مشارکت در تصمیم‌گیری جمعی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به کودک کمک کند تا رهبر مؤثرتری باشد و در عین حال روابط سالم‌تری با دیگران برقرار کند.
کودک نمی تواند آرام بگیرد
اگر فرزندتان همیشه در حال حرکت است، هیچ‌گاه آرام نمی‌گیرد و تمایل دارد همه‌چیز را لمس کند یا تجربه کند، به احتمال زیاد با یک یادگیرنده حرکتی–جنبشی سر و کار دارید. این گروه از کودکان اطلاعات را بیشتر از طریق عمل، تجربه و حرکت‌های فیزیکی درک می‌کنند. آن‌ها بیشتر با بدنشان فکر می‌کنند تا با ذهنشان و جهان را از طریق حرکت، لمس و کنش درک می‌کنند.
چنین کودکانی به‌طور طبیعی به فعالیت‌هایی که انرژی بدنی نیاز دارند علاقه نشان می‌دهند، از جمله ورزش، دویدن، بالا رفتن، رقصیدن یا نواختن سازهایی که نیاز به حرکات پیچیده دارند و از آنجا که قدرت یادگیری و تمرکز آن‌ها وابسته به تحرک است، معمولا در کلاس‌های سنتی که نیاز به نشستن طولانی دارند، دچار مشکل می‌شوند، اما این مسئله به‌هیچ‌وجه نشان‌دهنده کمبود هوش نیست؛ بلکه روش یادگیری آن‌ها متفاوت و وابسته به فضا، حرکت و تجربه عملی است.
در آینده، این دسته از کودکان احتمالاً به مشاغلی گرایش پیدا می‌کنند که در آن‌ها تحرک فیزیکی بالا یا استفاده از مهارت‌های حرکتی ظریف اهمیت دارد؛ مشاغلی مانند معلم ورزش، مربی رقص، جنگلبان، آتش‌نشان، سرآشپز حرفه‌ای یا حتی جراحانی که دقت دست بالا نیاز دارند. آن‌ها از بودن در محیط‌های آزاد و تعاملی لذت می‌برند و در چارچوب‌های بسته و محدود عملکرد ضعیف‌تری دارند.
برای شکوفا کردن استعداد این کودکان، لازم است فعالیت‌های فیزیکی متنوع و هدفمند به بخشی از برنامه روزانه آن‌ها تبدیل شود. تنوع در نوع فعالیت نیز اهمیت دارد؛ زیرا این کودکان به‌سرعت از حرکات تکراری خسته می‌شوند. ترکیبی از بازی‌های حرکتی، ورزش، بازی‌های ریتمیک و حتی فعالیت‌هایی مانند نخ‌کردن مهره‌ها، کار با خمیر یا نقاشی با انگشت می‌تواند ذهن و بدن آن‌ها را درگیر نگه دارد.
از آنجا که یادگیرندگان جنبشی–بدنی از موسیقی از طریق حرکت لذت می‌برند، فعالیت‌هایی مانند رقص، آواز خواندن در حین حرکت یا نواختن سازهایی مانند دف یا درامز، به آن‌ها کمک می‌کند احساسات و انرژی خود را به شیوه‌ای مثبت تخلیه کنند. همچنین می‌توان پروژه‌هایی مانند ساخت کاردستی، مجسمه‌سازی یا کار با ابزارهای ساده را به آن‌ها سپرد تا از تمرکز به کمک حرکت بهره بگیرند.
نکته بسیار مهم در مورد این کودکان، توجه به تنظیم الگوی خواب و استراحت آن‌هاست. یک برنامه خواب منظم و آرامش‌بخش کمک می‌کند بدنشان به تعادل برسد و انرژی بی‌پایان روزانه‌شان در مسیر مناسبی تخلیه شود. توصیه می‌شود یک تا دو ساعت پیش از خواب، محیطی آرام با نور کم فراهم شود؛ یک وعده سبک مانند شیر گرم و غلات، حمام ملایم، داستان‌گویی و گوش دادن به موسیقی آرام همگی می‌توانند ذهن و بدن کودک را برای خواب آماده کنند.
درک این نوع یادگیری به خانواده‌ها کمک می‌کند به جای تقابل با رفتارهای پرتحرک کودک، آن‌ها را در مسیر خلاقیت، یادگیری و موفقیت هدایت کنند.
قادر به کشف استعداد کودک نیستید!
اگر هیچ یک از ویژگی‌های ذکر شده در کودک شما به وضوح دیده نمی‌شود، نگران نباشید. کشف استعدادهای پنهان کودک ممکن است زمان‌بر باشد و گاهی ویژگی‌های منحصر به فرد او به تدریج خود را نشان دهند. این مسئله طبیعی است و به یاد داشته باشید که هر کودک یک دنیای خاص و پیچیده دارد که ممکن است به مرور زمان نمایان شود.
یکی از بهترین راه‌ها برای شناسایی استعدادهای نهفته کودک، دریافت بازخورد از افرادی است که به‌طور منظم با او در تعامل هستند. ممکن است مربی مهدکودک، پرستار یا حتی اعضای خانواده، ویژگی‌هایی را در کودک مشاهده کنند که شما به‌عنوان والدین ممکن است آن را نادیده گرفته باشید برای مثال، مربی مهدکودک ممکن است در حین انجام کارهای دستی متوجه توانایی‌های خاص کودک در هنرهای دستی شود، پرستار در پارک متوجه چالاکی او در فعالیت‌های فیزیکی و بازی‌ها شود، یا پدربزرگ کشف کند که کودک علاقه زیادی به طبیعت و حیوانات دارد.
با دقت به مشاهدات دیگران و توجه به هر نشانه‌ای که ممکن است در کودک تان وجود داشته باشد، می‌توانید به کشف استعدادهای طبیعی او کمک کنید. این رویکرد باعث می‌شود کودک بیشتر دیده، شنیده و فهمیده شود و در مسیر رشد و شکوفایی استعداد هایش هدایت گردد. اما همزمان با این تلاش‌ها، باید هدف نهایی شما همواره عشق و محبت بی‌قید و شرط به کودک باشد چرا که این حمایت و توجه می‌تواند به کودک احساس امنیت و اعتماد به نفس بدهد تا استعدادهایش را آزادانه و به بهترین نحو پرورش دهد.