مسخره شدن کودک در مدرسه

آسیب‌های مسخره شدن کودکان در مدارس

مسخره شدن در مدرسه می‌تواند آثار منفی عمیقی بر روی کودکان داشته باشد، چرا که در دوران کودکی، عزت نفس افراد بسیار حساس و آسیب‌پذیر است. طبق نظریه‌های روان‌شناسی شخصیت، تجربه‌های منفی در این دوران می‌تواند تأثیرات بلندمدت بر رشد روانی و اجتماعی کودک داشته باشد. به‌ویژه زمانی که کودک به دلیل ویژگی‌های خاصی مانند ناتوانی‌های حرکتی یا لکنت زبان مورد تمسخر قرار می‌گیرد، این رفتارهای تحقیرآمیز می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌های آینده او تأثیرات منفی بگذارند.

این آسیب‌ها ممکن است در حوزه‌های مختلفی از زندگی کودک بروز کنند به عنوان مثال، فردی که به طور مداوم مورد مسخره قرار می‌گیرد ممکن است در بزرگسالی از اعتماد به نفس کمتری برخوردار باشد و در تصمیم‌گیری‌ها، هدفگذاری‌ها و حتی انتخاب شغل با مشکلات جدی مواجه شود. این افراد اغلب احساس می‌کنند که در موقعیت‌های مختلف نمی‌توانند خود را به خوبی ابراز کنند و در نتیجه، توانایی‌های خود را محدود می‌بینند.

چه باید کرد وقتی کودک در مدرسه مسخره می‌شود؟

اصرار نکنید

اصرار و پافشاری بیش از حد ممکن است نه تنها کمک‌کننده نباشد بلکه حتی نتیجه‌ی معکوس دهد. هنگامی که کودک احساس ناامنی می‌کند، این حس ممکن است در خانه نیز به او منتقل شود در چنین شرایطی، فشار بیش از حد به کودک می‌تواند باعث تشدید احساسات منفی او شود و بر ارتباط والدین با او تاثیر منفی بگذارد.

اگر کودک تمایلی به پاسخ دادن به سوالات شما ندارد و از صحبت کردن اجتناب می‌کند، بهتر است بدون فشار اضافی، او را درک کنید. در این زمان‌ها، شناخت شیوه‌های صحیح تعامل با کودک بسیار ضروری است. اگر احساس می‌کنید که قادر به حل مسئله به تنهایی نیستید، مشاوره با یک متخصص روان‌شناسی می‌تواند راهگشا باشد.

کودکان به طور طبیعی تمایل ندارند که از مشکلات خود به ویژه در زمینه‌هایی چون تحقیر شدن در مدرسه صحبت کنند زیرا بسیاری از آن‌ها نگران این هستند که با افشای این موضوع، محبت و همچنین توجه خانواده را از دست دهند یا از جمع خانوادگی طرد شوند.

اگر کودک تمایلی به گفتگو ندارد، بهتر است فضا را ترک کرده و او را با فردی که احساس راحتی بیشتری با او دارد تنها بگذارید. این فرد می‌تواند یک دوست نزدیک، یکی از اعضای خانواده، مربی مدرسه یا حتی مشاوری باشد که کودک به او اعتماد دارد.

با او همدلی کنید

پذیرفتن و درک احساسات کودک در چنین موقعیت‌هایی بسیار مهم است. مسخره شدن می‌تواند برای کودک تجربه‌ای ناراحت‌کننده باشد و نشان دادن همدلی و حمایت شما می‌تواند به او کمک کند تا احساس امنیت بیشتری داشته باشد. به او بگویید که احساساتش را درک می‌کنید، مثلاً می‌توانید بگویید: «وقتی لیلا به تو می‌گه دست‌وپاچلفتی، حتماً خیلی ناراحت می‌شی، درسته؟» این نوع همدلی باعث می‌شود که کودک بداند شما درک می‌کنید که او تحت فشار قرار گرفته است.

همچنین می‌توانید از کودک بخواهید که به دوستش که این حرف‌ها را زده، بگوید که چنین صحبت‌هایی او را آزار می‌دهد. این کار می‌تواند به کودک کمک کند که یاد بگیرد چگونه احساساتش را به شیوه‌ای سالم و محترمانه بیان کند.

در کنار این موارد، تشویق کودک به بازی با دوستانی که او را می‌پذیرند و حس خوبی به او می‌دهند، می‌تواند به او احساس حمایت و محبت بیشتری ببخشد و به افزایش اعتماد به نفس او کمک کند.

ارشادش کنید

به کودک خود بیاموزید که هرچند نمی‌تواند نظرات و رفتارهای دیگران را کنترل کند، اما می‌تواند واکنش‌های خود را به شیوه‌ای متفاوت نشان دهد. این که از او بپرسید آیا پیشنهادی برای نحوه برخورد با مسخره شدن دارد، می‌تواند به او احساس قدرت و کنترل بیشتری بدهد در این راستا، به او کمک کنید تا گزینه‌های مختلف را بررسی کند.

یکی از روش‌هایی که می‌توانید امتحان کنید، بازی نقش است، شما می‌توانید نقش کودک خود را بازی کنید و او در نقش کودک مسخره‌کننده باشد به‌عنوان مثال، اگر او از تمسخر کودک دیگری می‌گوید که به او گفته «سیما، تو خیلی خودشیرینی!»، می‌توانید به او نشان دهید که چگونه واکنش مناسبی نشان دهد شما می‌توانید بگویید: «خوشم نمیاد با من این‌طوری حرف بزنی. امروز می‌رم با یه نفر دیگه بازی می‌کنم.» این روش به کودک کمک می‌کند تا خود را در موقعیت‌های مختلف تصور کند و یاد بگیرد که چگونه می‌تواند به شیوه‌ای محترمانه و قاطع واکنش نشان دهد.

همچنین به کودک خود آموزش دهید که واکنش نشان ندادن به آزار و تمسخر می‌تواند یکی از بهترین روش‌ها باشد به این ترتیب، اگر کودک مسخره‌کننده نتواند واکنشی در کودک شما ایجاد کند، دیگر حس قدرت یا تسلط نخواهد داشت. به کودک خود بگویید که می‌تواند تمرکز خود را بر روی فعالیتی که در حال انجام است، حفظ کند یا به سادگی از موقعیت دور شود.

یک راه دیگر این است که به کودک یاد دهید که به‌طور رک و مستقیم با تمسخر مواجه شود به‌عنوان مثال، اگر کودک دیگری می‌گوید: «تو خیلی کندی!»، کودک شما می‌تواند با آرامش پاسخ دهد: «نه، من یک دونده سریع نیستم، اما می‌توانم خیلی خوب بپرم!» این روش نه تنها نشان می‌دهد که کودک شما از خود دفاع می‌کند، بلکه به او یاد می‌دهد که به موقعیت‌ها با اعتماد به نفس و بدون ترس از تمسخر برخورد کند.

همچنین، به کودک خود آموزش دهید که می‌تواند با شوخی و طعنه به خود مسخره‌کننده پاسخ دهد مثلاً اگر کسی به کفش‌هایش اشاره کرده و مسخره کرده، می‌تواند بگوید: «من هم از کفش‌های تو بیشتر خوشم میاد!» چنین واکنشی می‌تواند کودک مسخره‌کننده را غافلگیر کند و او را از ادامه رفتار خود منصرف سازد.

به کودک آموزش دهید که کمک بخواهد

انتظار این که فرزندتان بتواند همیشه خود را از تاثیرات منفی مسخره شدن در مدرسه دور نگه دارد و یا کاملاً خونسرد باشد، برای یک کودک دبستانی واقع‌بینانه نیست زیرا بلوغ عاطفی و روانی برای مقابله با چنین مسائلی نیاز به زمان و تجربه دارد. بنابراین، اگر فرزند شما واقعاً از مسخره شدن ناراحت است، خصوصاً اگر این رفتار ادامه‌دار باشد، شما باید به او کمک کنید تا از منابع حمایت در محیط مدرسه بهره ببرد.

در این شرایط، صحبت کردن با معلم یا مربی می‌تواند بسیار مؤثر باشد. معلمی که آگاهی کافی داشته باشد، می‌تواند مهارت‌های اجتماعی مثبت را در کودک تقویت کند و به ایجاد ارتباطات دوستانه و سالم در کلاس کمک شایانی کند و از این طریق، فرزند شما می‌تواند در یک فضای حمایتی رشد کند و از حمایت معلم نیز بهره‌مند شود.

اگر مسخره شدن‌ها به حدی رسیده که کودک شما واقعاً تحت فشار قرار گرفته و احساس ناراحتی زیادی می‌کند، مشاوره با یک متخصص روان‌شناسی می‌تواند به شما و فرزندتان کمک کند تا مشکلات را شناسایی کرده و راه‌حل‌های مؤثری برای حل آن پیدا کنید. مشاوره می‌تواند به کودک کمک کند تا مهارت‌های مقابله‌ای را یاد بگیرد و به او نشان دهد که چگونه به‌طور مؤثر با موقعیت‌های مشابه در آینده برخورد کند.

به رفتار خودتان نیز توجه داشته باشید

گاهی اوقات ممکن است مسخره شدن‌هایی که کودک شما را آزار می‌دهند، نه از سوی همکلاسی‌ها و همبازی‌ها، بلکه از طرف خود شما باشد ممکن است حتی متوجه نشوید که برخی از شوخی‌ها یا طعنه‌ها، اگرچه به نظر شما دوستانه و مهرآمیز می‌آید، برای کودک آزاردهنده باشد. شوخی کردن با کودک می‌تواند راهی مؤثر برای تقویت شوخ‌طبعی و ارتباط مثبت باشد، اما نکته‌ی مهم این است که شما باید مراقب باشید که این شوخی‌ها به مرز آزار و تحقیر نرسند.

بهترین راه این است که خود کودک به شما نشان دهد که آیا شوخی‌های شما برای او پذیرفتنی است یا نه. اگر واکنش او نشان می‌دهد که از شوخی‌ها ناراحت است، باید به آن توجه کنید به‌ویژه در مواقعی که کودک ممکن است به برخی ویژگی‌ها یا عادات خود حساس باشد، مانند اضافه وزن، لکنت زبان یا ویژگی‌های فیزیکی خاص، شوخی کردن درباره این مسائل می‌تواند به احساس خجالت و کاهش اعتماد به نفس او منجر شود.

بنابراین، به جای شوخی کردن با مسائل حساس کودک، بهتر است به او احترام بگذارید و از آن‌ها دوری کنید تا احساس امنیت و راحتی بیشتری در کنار شما داشته باشد.

از دادن لقب پرهیز کنید

لقب دادن به کودک، حتی اگر با نیت محبت باشد، می‌تواند اثرات منفی به همراه داشته باشد و مهم‌ترین نکته این است که هیچ‌گاه کودک خود را در برابر دیگران مسخره نکنید به عنوان مثال، صدا زدن کودک با نام‌هایی مانند «خر من» یا «کُپُل» در حضور دوستانش، قطعاً موجب احساس خواری و شرمندگی او خواهد شد.

ایجاد حد و مرزهایی مشخص در شوخی کردن با کودک بسیار اهمیت دارد با رعایت این مرزها، می‌توانید به فرزندتان بیاموزید که چگونه و با چه کلماتی شوخی کند که به احساسات دیگران آسیب نزند و همواره احترام متقابل را حفظ کند. شوخی باید به گونه‌ای باشد که هیچ فردی، به ویژه کودک، احساس تحقیر و یا توهین نکند.

آسیب‌های تمسخر کودکان

اعتماد نکردن به دیگران

کودکانی که در دوران کودکی مورد تمسخر قرار می‌گیرند، معمولاً در بزرگسالی به راحتی به دیگران اعتماد نمی‌کنند و این عدم اعتماد می‌تواند آنها را به افرادی گوشه‌گیر و منزوی تبدیل کند. احساس ناامنی که از تجربه‌های منفی ناشی از تمسخر به وجود می‌آید، باعث می‌شود که این افراد در روابط اجتماعی خود دچار مشکل شوند و از ارتباطات عمیق و مثبت اجتناب کنند.

اعتماد به نفس پایین

کودکانی که در دوران رشد خود با تمسخر و تحقیر مواجه می‌شوند، در بزرگسالی اغلب دچار اعتماد به نفس پایین هستند این افراد به دلیل تجربیات منفی دوران کودکی، خود را شایسته سمت‌ها و مسئولیت‌های بزرگ نمی‌بینند به همین دلیل، ممکن است برای مدت طولانی در یک جایگاه ثابت باقی بمانند و به خود اجازه ندهند که رشد کنند و یا از فرصت‌های جدید بهره‌مند شوند.

مشکل در برقراری روابط با دیگران

افرادی که در کودکی تجربه تمسخر و تحقیر را دارند، اغلب در برقراری روابط عاطفی و احساسی بلندمدت دچار مشکل می‌شوند عدم اعتماد به دیگران، به‌ویژه در روابط نزدیک، مانع از این می‌شود که این افراد بتوانند ارتباطات عمیق و پایدار ایجاد کنند. این مشکل می‌تواند روابط شخصی و حرفه‌ای آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.

درآمد پایین

تمسخر در دوران کودکی می‌تواند روحیه مبارزه و انگیزه فرد را سرکوب کند، فردی که در کودکی در معرض تمسخر قرار گرفته است، ممکن است در بزرگسالی به دلیل نداشتن اعتماد به نفس و انگیزه کافی، در شغل‌های کم درآمد باقی بماند. این افراد ممکن است از ترس عدم موفقیت یا انتقاد مجدد، در موقعیت‌های شغلی خود پیشرفت نکنند و به پتانسیل واقعی خود نرسند.

وقتی کودک دبستانی کسی را مسخره می‌کند، چه باید کرد؟

از عکس‌العمل شدید خودداری کنید

اگر فرزندتان کلمات تمسخر آمیز به زبان می‌آورد، ممکن است به شدت ناراحت شوید، اما مهم است که خونسردی خود را حفظ کنید و از واکنش شدید و سریع خودداری کنید. ممکن است کودک در تلاش باشد تا از شما واکنش بگیرد، بنابراین برخورد بیش از اندازه و واکنش فوری به گفته‌های او، می‌تواند میل به مسخره کردن را در او تقویت کند. همانطور که شِنک می‌گوید، «ممکن است با واکنش بیش از حد به سخنان کودک، ناخواسته رفتار مسخره کردن را در او تشویق کنید».

به جای واکنش شدید، با آرامش و بدون تنبیه، به او توضیح دهید که استفاده از کلمات آزاردهنده می‌تواند احساسات دیگران را جریحه‌دار کند به او بگویید که وقتی کسی دیگران را مسخره می‌کند یا تحقیر می‌کند، چه احساسی پیدا می‌کند و این که طرد شدن یا مسخره شدن از سوی دیگران چه تاثیری می‌تواند بر شخص بگذارد.

روی حس همدردی تاکید کنید

در مواجهه با تمسخرهای فرزندتان، مهم است که به او کمک کنید تا به اثرات رفتار خود آگاه شود و احساسات دیگران را درک کند هرچند علت تمسخرهای او ممکن است متفاوت باشد، صحبت کردن درمورد تاثیراتی که این رفتار بر دیگران می‌گذارد، می‌تواند به کودک شما کمک کند تا خود را جای دیگران بگذارد.

به‌عنوان مثال، می‌توانید به او یادآوری کنید که اگر کسی به او می‌گفت که صدایش خیلی بلند یا قدش خیلی کوتاه است، خود او چه احساسی پیدا می‌کرد. این نوع همدلی باعث می‌شود که کودک متوجه شود که تمسخر ظاهر دیگران نه تنها بی‌احترامی است، بلکه می‌تواند باعث ناراحتی و رنج دیگران شود.

همچنین تأکید کنید که توجه به تفاوت‌های ظاهری دیگران ایرادی ندارد، اما اشاره به آن‌ها در حضور شخصی که آن ویژگی‌ها را دارد، نادرست است به کودک خود بگویید که ظاهر یک فرد هیچ‌گاه نمی‌تواند نشان‌دهنده شخصیت و ارزش‌های او باشد. در نهایت، مهم است که خودتان نیز از اظهار نظر منفی در مورد ظاهر دیگران پرهیز کنید تا الگوی خوبی برای فرزندتان باشید.

حس رقابتی را که دلیل مسخره کردن است کم کنید

اگر فرزند دبستانی شما برادر یا خواهر خود را مسخره می‌کند، این لزوماً به این معنا نیست که از او ناراحت است یا به او حسادت می‌کند ممکن است این رفتار تنها به دلیل نیاز به توجه بیشتر از سوی شما باشد. برای کاهش این نوع رفتار و دلسرد کردن کودک از مسخره کردن، بهتر است مطمئن شوید که وقت ویژه‌ای را با فرزند اول خود صرف می‌کنید و به او نشان می‌دهید که برایتان اهمیت دارد.

اگر دختر شما برادر کوچکش را اذیت می‌کند، می‌توانید از او بخواهید که در مراقبت از برادرش به شما کمک کند این کار می‌تواند به او حس مسئولیت بدهد، اما باید مراقب باشید که بیش از حد به او تکیه نکنید، زیرا این کار ممکن است باعث ایجاد حس دلخوری و احساس بیزاری در او شود. به او یادآوری کنید که او بزرگتر است و بازی‌هایی دارد که می‌تواند به برادرش آموزش دهد.

همچنین می‌توانید در مورد سرگرمی‌ها و بازی‌هایی که زمانی خودتان هم دوست داشتید، مانند بازی دالی‌موشه یا خواندن ترانه‌های خنده‌دار صحبت کنید و او را تشویق کنید که برادرش را به همان شیوه‌ها سرگرم کند این کار باعث می‌شود که او حس مفید بودن و اهمیت پیدا کند. حس مهم و مفید بودن معمولاً چیزی است که یک کودک به دنبالش است و نداشتن این حس ممکن است انگیزه‌ای برای مسخره کردن دیگران باشد.

سخن آخر

مسئله مسخره شدن کودکان در مدرسه نه تنها تأثیرات منفی کوتاه‌مدت بلکه عواقب بلندمدت بر روحیه و روان آن‌ها به همراه دارد. این رفتار می‌تواند موجب کاهش اعتماد به نفس، دشواری در برقراری روابط اجتماعی و در نهایت احساس بی‌ارزشی در کودک شود از این رو، مسئولیت والدین، معلمان و افراد نزدیک به کودک این است که با شناخت این آسیب‌ها، برای پیشگیری از آن‌ها و رفع مشکلات ناشی از تمسخر اقدامات مؤثری انجام دهند.

در این مقاله سعی کردیم راهکارهای عملی و موثر برای مقابله با مسخره شدن کودکان ارائه دهیم از جمله این راهکارها می‌توان به پرهیز از واکنش‌های شدید، آموزش همدلی و ایجاد فضایی برای اعتماد و ارتباط باز اشاره کرد همچنین، والدین می‌توانند با توجه به نیازهای عاطفی فرزندان خود، از رقابت‌های منفی جلوگیری کرده و به آن‌ها کمک کنند تا درک بهتری از احساسات و نگرانی‌های دیگران داشته باشند.

در نهایت، با ایجاد فضایی سالم، حمایتی و درک متقابل در خانه و مدرسه، می‌توان به کودکان آموخت که احترام به دیگران و خودشان، یکی از ارکان مهم روابط اجتماعی است. به یاد داشته باشیم که کودکان با مشاهده رفتارهای ما به شکل‌گیری شخصیت خود می‌پردازند؛ بنابراین، با الگوبرداری از رفتارهای مثبت و حامیانه، می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم تا دنیایی مهربان‌تر و شادتر بسازند.